De messing sleutel voelde koud aan tussen mijn vingers toen ik hem in het slot van mijn slaapkamerdeur draaide. Het was kerstochtend en mijn eigen kinderen hadden me opgesloten alsof ik een gênant familiegeheim was. Door de dunne muren van het huis van mijn zoon Nicholas in de buitenwijk hoorde ik ze beneden lachen, de geur van honingglazuurham vermengde zich met de kunstmatige dennengeur van hun plastic kerstboom.
Ik drukte mijn oor tegen de deur, mijn 67-jarige knieën protesteerden terwijl ik gehurkt op de koude houten vloer zat. Ik moest dit horen. Ik moest begrijpen wat er met mijn familie was gebeurd.
‘Mama is eindelijk stil,’ zei Nicholas, met die bekende, geërgerde toon die hij de afgelopen vijf jaar had geperfectioneerd. ‘Misschien kunnen we eindelijk eens echt van Kerstmis genieten.’ Mijn hart kromp ineen. Ik had deze jongen opgevoed, dubbele diensten gedraaid in de textielfabriek om hem van schone kleren en warme maaltijden te voorzien nadat zijn vader was vertrokken. Nu, met Kerstmis, was ík de lastpost.
De lach van zijn vrouw Meline klonk als gebroken glas. « Godzijdank. Ik was echt door het lint gegaan als ze nog één keer over de vulling had geklaagd. We snappen het wel, Oprah. Het recept van je moeder was beter. Maar weet je wat? Ze is al twintig jaar dood, en we runnen hier geen museum. »
De tieners, mijn kleinkinderen, giechelden. De zeventienjarige Michael en de vijftienjarige Sarah, die vroeger altijd smeekten om mijn verhalen, maakten nu deel uit van het koor en lachten om oma. Iets in me brak als ijs op een vijver. Niet gebroken – gebarsten. Als iets breekt, gebeurt dat plotseling. Als het barst, gebeurt het langzaam, onvermijdelijk en is het veel gevaarlijker.
Ik stond op en liep naar het raam. Het huis van Nicholas stond aan een doodlopende straat met identieke gazons en bijpassende brievenbussen. In de verte luidde een kerkklok tien keer. Ik ging op de rand van het logeerbed zitten, het bed met de deken die ik dertig jaar geleden zelf had gemaakt, en volgde met mijn vingers de steken die op een trouwring leken. De ironie ontging me niet.
Mijn tas lag op de commode, met daarin alles wat ik nog bezat: 847 dollar contant, mijn identiteitsbewijs en een kleine foto van Nicholas toen hij zeven was, met een spleetje tussen zijn tanden en vol trots, terwijl hij een vis omhoog hield die we hadden gevangen. Die jongen had ooit van me gehouden.
Beneden zette iemand de televisie aan. De vertrouwde geluiden van een kerstparade vulden het huis – normale kerstgeluiden voor een normaal gezin, alleen niet voor een gezin waar ik deel van uitmaakte. Ik pakte een stuk van Melines dure briefpapier uit de lade van het nachtkastje. Ik staarde een lange tijd naar de lege pagina en begon toen te schrijven.
Lieve familie, bedankt dat jullie deze kerst zo onvergetelijk hebben gemaakt. Ik heb de afgelopen drie dagen meer over mijn plek in dit huis geleerd dan in de zes maanden dat ik hier woon.
Ik hield even stil en luisterde hoe ze weer lachten. De pen voelde zwaar aan, alsof hij beladen was met zevenenzestig jaar aan teleurstellingen.
Ik heb besloten jullie het kerstcadeau te geven dat jullie echt willen: mijn afwezigheid. Maak je geen zorgen om mij. Nicholas, ik hoop dat je de rust vindt waar je naar op zoek bent. Meline, geniet van je kruidenrekje; het is nu alfabetisch geordend. Michael en Sarah, misschien begrijpen jullie het wel als jullie ouder zijn.
Zoek me niet. Het komt wel goed met me. Met liefde en teleurstelling, Oprah
Ik vouwde het briefje op en legde het op het kussen. Daarna opende ik mijn koffer, dezelfde die ik voor mijn huwelijksreis in 1978 had gebruikt. Onderin vond ik een visitekaartje dat ik helemaal vergeten was, van een makelaar genaamd Janet Waters, gespecialiseerd in landelijke eigendommen. Ik stopte het in mijn jaszak.
Door de deur heen hoorde ik ze cadeautjes uitpakken. Ik pakte mijn koffer en liep naar het raam. De logeerkamer was op de tweede verdieping, maar een pergola begroeid met verwelkte wijnranken liep tegen de zijkant van het huis omhoog. Ik had wel eens ergere dingen afgedaald. Het raam ging met een zacht gekraak open. Koude decemberlucht stroomde naar binnen, met de geur van sneeuw en hoop.
Ik gooide eerst mijn koffer neer en keek toe hoe hij in de struiken beneden landde. Toen zwaaide ik een been over de vensterbank. Mijn hart bonkte van een gevoel dat ik al jaren niet meer had gevoeld. Het was geen angst. Het was vrijheid.
Het Greyhound-busstation in het centrum van Minneapolis rook naar desinfectiemiddel en gebroken dromen. Mijn telefoon trilde in mijn tas – Nicholas’ nummer. Ik liet hem rinkelen tot hij stopte. Na de vierde oproep haalde ik mijn telefoon eruit en zette hem helemaal uit. Welke paniek er zich ook in dat huis in de buitenwijk afspeelde, het was niet langer mijn probleem.
De jongeman achter de kassa zag er verveeld uit. « Volgende, » riep hij, hoewel ik de enige in de rij was.
‘Ik heb een ticket naar het noorden nodig,’ zei ik. ‘Naar een plek met meren, een rustige plek.’
Hij kneep zijn ogen samen en keek me aan. ‘Zoekt u een specifieke bestemming, of probeert u gewoon aan Kerstmis te ontsnappen? Het is Eerste Kerstdag, mevrouw. Er zijn maar twee soorten mensen die op eerste kerstdag een buskaartje kopen: mensen die familie bezoeken en mensen die aan hun familie willen ontsnappen. U ziet er niet uit alsof u naar een familiereünie gaat.’
